Ο Βόλος βρίσκεται στην καρδιά του Ελλαδικού χώρου, χτισμένος στους πρόποδες του Πηλίου και αποτελεί το βιομηχανικό κέντρο του Νομού Μαγνησίας.
Αν ανέβει κανείς στη γραφική Πορταριά ή την Μακρινίτσα του Πηλίου, και ρίξει μια ματιά στην όμορφη πεδιάδα που απλώνεται μπροστά του, θα δει τον Βόλο να "αναπαύεται" στα πόδια του Πηλίου και μπροστά να απλώνεται ο Παγασητικός Κόλπος.
Η ιστορία της περιοχής του Βόλου, αρχίζει από πολύ παλιά. Από την εποχή της αρχαίας Ιωλκού, η οποία ήταν αρχαία πόλη της Μαγνησίας, χτισμένη εκεί όπου σήμερα βρίσκεται ο Βόλος και υπήρξε μυθολογικό κέντρο, από τα πιο ξακουστά μάλιστα του Αρχαίου κόσμου. Από το λιμάνι αυτό, ο Ιάσωνας ξεκίνησε με την Αργώ να πάει να πάρει το "Χρυσόμαλλο Δέρας" από την Κολχίδα. Η ιστορία αυτή, είναι ένα παραμύθι που μπορούμε να πούμε πως συμβολίζει το εμπορικό δαιμόνιο των παλιών κατοίκων του Βόλου.
Στο χωριό Διμήνι, 5xλμ. δυτικά από την πόλη του Βόλου, επάνω σε χαμηλό λόφο, βρίσκεται ένας από τους πιο σπουδαίους οικισμούς της 2ης Νεολιθικής εποχής σε ολόκληρη τη Θεσσαλία και την Ελλάδα. Ο πολιτισμός του Διμηνιού θεωρείται ο τελειότερος πολιτισμός της Θεσσαλικής λίθινης εποχής. Την εποχή που άκμαζε το Διμήνι, τα μέταλλα ήταν άγνωστα. Το υλικό που χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή των εργαλείων τους και των όπλων, είναι κυρίως η πέτρα ή τα κόκκαλα ζώων.
Από πολύ νωρίς, ιδιαίτερη σημασία για τη ζωή της πόλης του Βόλου, απέκτησε το λιμάνι του Βόλου, μέσω του οποίου διεξαγόταν από παλιά η διακίνηση εμπορευμάτων και ανθρώπων. Έτσι δημιουργήθηκε το εμπορικό και διαμετακομιστικό κέντρο στο νέο οικισμό, χαρίζοντας από την αρχή στην πόλη πλούσια εμπορική, οικονομική και συγκοινωνιακή κίνηση, καθιστώντας τους κατοίκους του Βόλου αστούς, βιοτέχνες, εμπόρους και ναυτιλιακούς παράγοντες κατά κύριο λόγο.
Λίγο αργότερα, εγκαταστάθηκαν εδώ οι πλούσιοι γαιοκτήμονες και οι καρπωτές των βιοτεχνικών, ναυτιλιακών και άλλων επιχειρήσεων. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα ιδρύθηκαν και οι βιομηχανικές μονάδες, από τις πιο δραστήριες της Ελλάδας, και άρχισαν να σχηματίζονται τα εργατικά στρώματα.
Με την εξέλιξη αυτή, διαμορφώθηκαν δύο κοινωνικά στρώματα που βρίσκονταν διαρκώς σε θετικό ή σε αντιθετικό ανταγωνισμό. Από τη μία, η τάξη των πρώτων οικιστών, κατόχων συνήθως της γης και από την άλλη οι πολλοί μέτοικοι, βιοτέχνες, εμπορευόμενοι και υπάλληλοι. Στον ενεργό πληθυσμό της πόλης τότε, θα πρέπει να υπολογίσουμε και τους πολλούς Ισραηλίτες, Γάλλους και Ιταλούς, οι οποίοι συντέλεσαν στη διαμόρφωση της εικόνας της κοινωνική ζωής της πόλης.
Δεν είναι τυχαίο επίσης πως το πρώτο βήμα στο δρόμο για την ανόρθωση και την αναγέννηση της παιδείας, έγινε εδώ στον Βόλο πριν από πολλά χρόνια.
Μέχρι το 1833, ο Βόλος ήταν Τούρκικο οχυρό. Οι οικονομικές και κοινωνικές ανακατατάξεις των χωριών του Πηλίου, το τέλος εποχής για τις πλούσιες βιοτεχνικές κωμοπόλεις του Πηλίου στις αρχές του 20ου αιώνα, σηματοδοτούν τη ραγδαία ανάπτυξη και αστικοποίηση του Βόλου.
Η θάλασσα, ο Παγασητικός Κόλπος και το Πήλιο, είναι τα γεωγραφικά εκείνα σημεία που καθορίζουν την εξέλιξη της πόλης. Η θάλασσα σαν δρόμος και το Πήλιο ως παρακαταθήκη ανάπτυξης και πολιτισμού.
Το Πήλιο σημείο συνάντησης των εμπόρων της Κεντρικής Ευρώπης, η αναζήτηση πρώτων υλών και βιοτεχνικών προϊόντων. Μετάξι, υφαντά, δέρματα, χάλκινα και ξύλινα σκεύη δίπλα στο λάδι, τα σύκα τις ελιές...
Οι δρόμοι της Ιστορίας ευδιάκριτοι για τους ανθρώπους της Μαγνησίας, οδήγησαν στη βιομηχανία του Βόλου.
Ο σιδηρόδρομος και το λιμάνι, κοντά στο γύρισμα του αιώνα, κάπου στα τέλη του 19ου, βοηθούν την κοινωνία να απογειωθεί οικονομικά και να υψώσει λαμπρά δημόσια κτήρια.
Οι συνοικίες των αστών Ανατολικά και των εργατών Δυτικά, θα μεγαλώσουν με την έλευση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Ο πόλεμος θα αφήσει στον Βόλο μια σημαντική παρακαταθήκη. Οι πρόσφυγες με την πολιτισμική τους ταυτότητα και την εργατικότητα τους θα είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα στην ήδη δυναμική κοινωνία του Βόλου.
Το προσφυγικό νέο προάστιο της Νέας Ιωνίας, θα δώσει νέα, δυναμική ώθηση στην πόλη. Πολλά εργατικά και καλά χέρια. Σαράντα εργοστάσια και πολλά βιοτεχνικά εργαστήρια, συγκεντρώνονται κυρίως κοντά στο σιδηρόδρομο και στο λιμάνι.
Μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 1955, ο Βόλος μοιάζει να χάνει τη πολιτισμική φυσιογνωμία της, αφού τα περισσότερα ιστορικά κτίρια ισοπεδώνονται.
Το 1969 ξεκινά προσπάθεια ανάκαμψης της τοπικής βιομηχανίας χωρίς όμως το επιθυμητό αποτέλεσμα. Τη δεκαετία του 1980, η τότε Δημοτική αρχή σε στενή συνεργασία με δημιουργικούς φορείς πολιτών του Βόλου, αποφασίζει να ξεκινήσει πορεία διάσωσης της βιομηχανικής κληρονομιάς. Σ’ αυτήν την απόφαση οδήγησε και η επιτακτική ανάγκη για εξεύρεση χώρων για τις αστικές λειτουργίες.
Το έναυσμα δόθηκε με την ίδρυση του -Πανεπιστημίου Θεσσαλίας- το 1984 και την εγκατάσταση του σε βιομηχανικά συγκροτήματα που βρίσκονται σε καίρια σημεία της πόλης. Επίσης η εγκατάσταση του ίδιου του Δημοτικού κέντρου Ιστορίας και τεκμηρίωσης στο κτίριο της καπνοβιομηχανίας ''Σπίρερ''.
Σήμερα η πόλη του Βόλου είναι ίσως το μοναδικό παράδειγμα Ελληνικής πόλης που αξιοποίησε τη βιομηχανική κληρονομιά της.
Ο Βόλος τα έχει όλα και δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τις άλλες μεγαλουπόλεις τις Ελλάδας.
Αξίζει κανείς να αφιερώσει χρόνο και να ανακαλύψει τις ομορφιές του Βόλου, να γνωρίσει από κοντά την φιλοξενία των ανθρώπων και να δοκιμάσει μεζέδες και ντόπιο τσίπουρο στα φημισμένα τσιπουράδικα της πόλης.
Πολλοί είναι επίσης και οι επισκέπτες του Πηλίου ή των Βόρειων Σποράδων όπου υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια όλο τον χρόνο, οι οποίοι αρχικά επιλέγουν και μένουν κάποιο διάστημα στον Βόλο πριν από την άφιξη τους στον τελικό προορισμό τους.
